ارزیابی برخی شاخص های فیزیکی کیفیت خاک با استفاده از تکنیک های زمین آماری و منطق فازی در اراضی کشاورزی شهرستان بافت

جنبه ی فیزیکی کیفیت خاک، تأثیر به سزایی بر فرآیند های شیمیایی و زیستی در خاک دارد. بنابراین کیفیت فیزیکی خاک، نقش اصلی و محوری را در مطالعات کیفیت خاک ایفا می کند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی شاخص های فیزیکی کیفیت خاک در منطقه ی بافت با استفاده از منطق فازی و زمین آمار و هم چنین ارزیابی نتایج حاصل از سیستم استنتاج فازی-عصبی تطبیقی (anfis) برای تعیین اهمیت ویژگی های موثر بر شاخص های فیزیکی کیفیت خاک بود. بدین منظور از 183 نقطه ی مشاهداتی بر اساس الگوی نمونه برداری منظم (با فاصله ی 250 متر) و از عمق صفر تا 20 سانتی متر، نمونه های خاک برداشت شدند. سپس داده ها مورد تجزیه و تحلیل زمین آماری قرار گرفتند. واریوگرام های شاخص های مورد نظر با استفاده از نرم افزار وریووین و نقشه های کریجینگ در نرم افزار arcgis ترسیم شدند. در ادامه پهنه بندی شاخص ها به روش فازی و کریجینگ انجام شد. در گام بعد، اهمیت ویژگی های موثر بر شاخص های کیفیت فیزیکی با استفاده از روش anfis تعیین شد. نتایج پهنه بندی نشان داد که بیشتر قسمت های منطقه ی مورد مطالعه دارای ظرفیت هوایی (ac) بیشتر از 14/0 می باشد و در محدوده ی بهینه قرار دارد. با توجه به بالا بودن میزان شن در منطقه شاخص تهویه در وضعیت مناسبی می باشد. نقشه ی کرجینگ آب قابل استفاده، بیانگر توانایی خوب خاک منطقه برای ذخیره و فراهم کردن آب قابل استفاده ی گیاه بود. در نتیجه، شرایط برای رشد ریشه مناسب می باشد در این وضعیت، پتانسیل آب افزایش یافته و جذب آب و عناصر غذایی توسط ریشه ی گیاه آسان تر شده است. نقشه ی کریجینگ ظرفیت نسبی زراعی نشان داد که توانایی خاک ها برای ذخیره آب و هوا که مرتبط با حجم کل منافذ است در منطقه ی مورد مطالعه بین 6/0 تا 7/0 قرار دارد. به طوری که در این محدوده توازن مناسبی بین آب و هوا در خاک به وجود می آید در مورد شاخص پایداری، تمامی منطقه ی مورد نظر در محدوده ی تخریب پایداری ساختمان بود و این می تواند دلیل تأثیر سیلت باشد. با افزایش سیلت در خاک، ساختمان خاک ضعیف می شود. نتایج آنالیز حساسیت نشان داد که ظرفیت هوایی و گنجایش زراعی نسبی نسبت به درصد شن و آب قابل استفاده نسبت به درصد رس حساسیت بیشتری را نشان دادند.